De feiten over Biopiaterij
Vandana Shiva, 2004, Lemniscaat.
Vertaling van: Protect or Plunder? - Understanding Intellectual Property Rights, 2001, Zed Books.
Recensie
Vandana Shiva zet uitvoerig uiteen hoe patenten op het erfelijk materiaal, cellijnen en eiwitten van planten, dieren en mensen een inbreuk doen op de rechten van de mens en van de oorspronkelijke bevolking, die deze planten en dieren in de loop van eeuwen gekweekt hadden en wisten hoe ze gebruikt moesten worden, bijv. als geneesmiddel of bestrijdingsmiddel.
Boeren die deze gewassen verbouwen moeten nu hoge patentrechten betalen aan buitenlandse bedrijven voor iets dat hun voorouders ontwikkeld hadden.
De patentwetgeving die in de VS tot stand gekomen is en helemaal gericht is op behartiging van nationale bedrijfsbelangen, werd onder druk van de VS via het Wereld Handels Verdrag, de GATT, aan andere landen opgedrongen.
Het Trips [Trade Related Intellectual Properties] verdrag is feitelijk opgesteld door 13 grote multinationals uit de VS en maakt nu deel uit van de GATT.
Ze richt zich vooral op de gevolgen hiervan voor India.Zo verkregen bedrijven uit de VS het patentrecht op basmatirijst, dat gedurende duizenden jaren in India was ontwikkeld. Nu exporteren die bedrijven grote hoeveelheden basmatirijst naar Europa, dat eerder de meeste basmatirijst uit India invoerde.Een ander bedrijf uit de VS verkreeg patent op een geneesmiddel dat van de neem boom wordt gemaakt. Producten van de neemboom worden al duizenden jaren in India gebruikt als traditioneel geneesmiddel en bestrijdingsmiddel tegen insecten. Ook hebben Westerse multinationals al patenten op Ayurvedische geneesmiddeln, waardoor die duurder worden. Zeventig procent van de Indiërs gebruikt deze geneesmiddelen.
In veel ontwikkelingslanden zijn bijv. AIDS medicijnen door patenten vele malen duurder dan in landen als Brazilië.
Vandana waarschuwt voor de gevaren van de huidige GATT voor de armen, de kleine boeren, de voedselvoorziening, de prijzen voor voedsel en medicijnen, verschuiving van de zeggenschap over landbouw en landbouwproducten van boeren en landen naar multinationals.
Ze pleit voor een zodanige wijziging van het GATT en TRIP verdrag dat boeren de vrije beschikking krijgen over de door hen ontwikkelde zaden & ze mogen verkopen. In India wordt nu 70% van alle zaden door boeren geproduceerd en verkocht.
Patenten op levensvormen, natuurlijke stoffen, genen en onderdelen van levende mensen moeten verboden worden. Evenals alle patenten die inbreuk maken op de biodiversteit, zoals afgesproken in het Biodiversiteitsverdrag uit 1992.
Tot nu toe zegevieren de grote multinationals, zoals Monsanto, Cargill, Pfizer, Glaxo, Hoffman-La Roche en Bayer.